Rusija je juče optužila Ukrajinu da je u „varvarskom terorističkom činu“ namjerno oborila ruski vojni transportni avion koji je prevozio 65 ukrajinskih ratnih zarobljenika na razmjenu i tim povodom zatražila vanrednu sjednicu Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija.
Rusko ministarstvo odbrane je saoštilo da je pored ratnih zarobljenika u avionu Iljušin Il-76, koji je oboren kod ruskog grada Belgorod blizu ukrajinske granice, bilo još šest ruskih članova posade i troje pripadnika ruske vojske.
Ukrajina nije direktno potvrdila da je oborila avion, niti da su ukrajinski zatvorenici bili u njemu. Međutim, kako prenosi Rojters, nakon duge pauze ukrajinska vojska je saopštila da će nastaviti da uništava ruske vojne transportne avione za koje vjeruje da prevoze projektile za napade na Ukrajinu.
Saopšteno je da su primijetili da povećan broj ruskih transportnih vojnih aviona slijeće u Belgorod, što su povezali sa ruskim raketnim napadima na Harkov i druge ukrajinske gradove.
„Imajući to u vidu, Oružane snage Ukrajine će nastaviti da preduzimaju mjere kako bi uništile sredstva isporuke i kontrolisale vazdušni prostor u cilju eliminacije terorističke prijetnje“, navodi se u saopštenju objavljenom na Telegramu.
Rusko ministarstvo odbrane je saopštilo da je razmjena zatvorenika trebalo da bude održana juče popodne na graničnom kontrolnom punktu Kolotilovka i da je Ukrajina znala da se transportni avion u kojem se nalaze zarobljeni ukrajinski vojnici očekuje na aerodromu u Belgorodu.
„Počinivši ovaj teroristička akt, ukrajinsko rukovodstvo je pokazalo svoje pravo lice. Zanemarilo je živote sopstvenih građana“, navelo je ministarstvo u saopštenju.
Međutim, ukrajinska vojna obavještajna agencija GUR saopštila je da od Ukrajine nije traženo da garantuje bezbjednost vazdušnog prostora u oblasti Belgoroda kao što je to bio slučaj tokom prethodnih razmjena zatvorenika i da nije obaviještena koja sredstva transporta će biti korištena i koje rute.
„Na tom osnovu mogli bismo govoriti o planiranim i namjernim akcijama Rusije da destabilizuje situaciju u Ukrajini i oslabi međunarodnu podršku našoj zemlji“, navodi se u saopštenju GUR-a.
Ukrajinska vojna obavještajna agencija GUR saopštila je da od Ukrajine nije traženo da garantuje bezbjednost vazdušnog prostora u oblasti Belgoroda kao što je to bio slučaj tokom prethodnih razmjena zatvorenika
Rusko ministarstvo odbrane je saopštilo da su njihovi radari detektovali lansiranje dva ukrajinska projektila u vrijeme pada aviona. Rusko ministarstvo inostranih poslova nazvalo je to „varvarskim činom“, a šef diplomatije Sergej Lavrov je kazao da je Moskva zatražila vanredno zasijedanje Savjeta bezbjednosti UN kako bi Kijev objasnio svoje postupke.
„Ukrajinski ratni zarobljenici su transportovani u Belgorod kako bi se sprovela još jedna razmjena koju su dogovorili Moskva i Kijev. Umjesto toga, ukrajinska strana je lansirala vazdušni odbrambeni projektil iz regiona Harkov. Meta je bio avion i udar je bio fatalan“, kazao je Lavrov.
Ukoliko detalji budu potvrđeni ovo će biti najsmrtonosniji incident ove vrste unutar ruskih međunarodno priznatih granica tokom dosadašnjeg rata, ističe Rojters.
Ukrajinska obavještajna agencija je potvrdila da je za juče planirana razmjena zatvorenika sa Rusijom i saopštila da su ruski vojnici transportovani do dogovorene tačke razmjene na vrijeme i da su bezbjedni.
„Slijetanje transportnog aviona u zonu borbenih dejstava u radijusu od 30 kilometara ne može biti bezbjedno i u svakom slučaju mora biti predmet dogovora obje strane, jer u suprotnom ugrožava cijeli proces razmjene,“ navodi se.
Takođe, dodaje se da nemaju pouzdane informacije o tome ko se nalazio u oborenom avionu.
Na videosnimku objavljenom na Telegramovoj aplikaciji Baza, kanalu koji je povezan sa ruskim bezbjednosnim službama, a čiju je autentičnost potvrdio Rojters, vidi se veliki avion kako se obrušava ka zemlji blizu sela Jablonovo u regionu Belgoroda, nakon čega je uslijedila velika eksplozija.
Andrej Kartapolov, poslanik u ruskom parlamentu i general u penziji, kazao je za portal SHOT da je nemoguće da operatori u ukrajinskim raketnim sistemima zemlja-vazduh pogriješe i zamijene transportne avione za borbene avione ili helikoptere kao mete.
„To je urađeno namjerno kako bi se sabotirala razmjena zatvorenika“, kazao je Kartapolov, dodajući da je drugi ruski transportni avion Il-76 u kojem se nalazilo oko 80 ukrajinskih vojnika uspio da se okrene.
Kartapolov, koji je blizak sa ruskim ministarstvom odbrane, kazao je da je avion oboren sa tri projektila američke ili njemačke proizvodnje.
Rojters nije mogao da potvrdi detalje o tome ko se nalazio u oborenom ruskom avionu, ali Moskva i Kijev redovno razmjenjuju zatvorenike od početka rata.
Ruski državni mediji su objavili spisak imena 65 zarobljenih ukrajinskih vojnika za koje tvrde da su bili u avionu. Objavljeni su i datumi njihovog rođenja. Rojters nije mogao da potvrdi vjerodostojnost liste.
Region Belgorod, koji se graniči sa Ukrajinom, posljednjih mjeseci je na meti čestih napada iz Ukrajine, uključujući i napad u decembru u kojem je stradalo 25 osoba.
Vjačeslav Volodin, predsjedavajući Državne dume, donjeg doma ruskog parlamenta, osudio je Ukrajinu.
„Oni su oborili sopstvene vojnike. Njihove majke, supruge, djeca su ih čekale“.
