Time je završena pravna saga koja je trajala duže od decenije.
Njemački Ustavni sud, kao i prethodno niži sud, odbacio je tužbu dvojice Jemenaca koji žive u Nemačkoj podnijetu povodom pogibije njihovih dvoje rođaka u Jemenu, u američkom napadu dronovima tokom leta 2012. godine
Njemačka vlada nije dužna da kontroliše misije američkih naoružanih dronova u Jemenu, za koje Sjedinjene Države koriste jednu od svojih vojnih baza u Njemačkoj, presudio je danas njemački sud.
Time je završena pravna saga koja je trajala duže od decenije. Njemački Ustavni sud, kao i prethodno niži sud, odbacio je tužbu dvojice Jemenaca koji žive u Njemačkoj podnijetu povodom pogibije njihovih dvoje rođaka u Jemenu, u američkom napadu dronovima tokom leta 2012. godine.
Najviši sud Njemačke smatra da je ta tužba neosnovana, rekla je potpredsjednica Suda Doris Kenih.
„Naša vjera u međunarodno pravo je poljuljana“, odgovorili su Ahmed i Halid bin Ali Džaber preko organizacije za ljudska prava ECCHR koja ih je podržavala tokom suđenja.
Nasuprot tome, Vlada Njemačke je pozdravila odluku Suda kao „važnu poruku za našu spoljnu politiku i politiku i bezbjednosti“, saopštila su ministarstva spoljnih poslova i odbrane u zajedničkom saopštenju.
Sud je uvažio to što dronovi ne poleću iz američke baze u Ramštajnu u zapadnoj Njemačkoj, niti se njima upravlja odatle.
Ali, signali potrebni za to se iz Sjedinjenih Država prenose u Ramštajn, te je pitanje moguće odgovornosti Berlina za napade „moglo ostati otvoreno“, naveo je Sud u odluci ukazavši da Njemačka ima „opštu obavezu da štiti osnovna ljudska prava i glavne norme međunarodnog humanitarnog prava“, uključujući i stranaca u inostranstvu.
Ali „dva uslova odgovornost moraju biti ispunjena za uspostavljanje takve dužnosti zaštite“, naglasile su vrhovne sudije: prvi je „dovoljna povezanost s vlastima“ Njemačke koja omogućava uspostavljanje „odnosa odgovornosti“, a drugi je „postojanje ozbiljne opasnosti od sistematskog kršenja međunarodnog prava“.
Pošto ti uslovi nisu ispunjeni u slučaju Jemena, odbačena je hipoteza o odgovornosti Njemačke, rekla je Doris Kenih.
S druge strane, dva nadležna ministarstva tvrde da „ti (američki) napadi, po mišljenju Vlade, ostaju u prihvatljivim granicama međunarodnog prava“, te Berlin „nema fundamentalnu obavezu zaštite prema stranaca u inostranstvu pogođenih vojnim akcijama trećih država“.
Njemačka, naprotiv, ima „veliku slobodu u procjeni usklađenosti ovih akcija sa međunarodnim pravom“, ukazuju ministarstva.
Haos izazvan građanskim ratom koji već deceniju hara Jemenom koristi džihadističkim grupama, posebno pobunjenicima Pokreta Huti protiv kojih su Sjedinjene Države pojačale napade poslednjih mjeseci.
Prvobitna tužba zbog tih napada u Jemenu datira iz 2014. godine, kada je Angela Merkel bila kancelarka. Vašington je tada redovno izvodio napade dronovima u toj zemlji, posebno u borbi protiv Al Kaide.
Iako Ustavni sud u Minsteru nije presudio u korist tužilaca, naložio je Vladi u Berlinu da preduzme „odgovarajuće mere“ da bi se osiguralo da Sjedinjene Države poštuju međunarodno pravo pri izvođenju tih napada koji moraju, posebno je ukazano, poštedeti civile.
Savezni upravni sud u Lajpcigu je 2020. godine odbio tužbu tužilaca Jemenaca smatrajući da su diplomatski napori Berlina dovoljni da se osigura da Vašington poštuje međunarodno pravo. Jemenci su se na tu odluku žalili Ustavnom sudu koji je danas okončao taj slučaj.
Ahmed i Halid bin Ali Džaber su danas naglasili da se „bore za pravdu već 13 godina“ – otkako su njihovi rođaci Salem i Valid poginuli u američkom napadu, i da su razočarani današnjom presudom jer je „sud kazao da Njemačka nije imala dužnost da ih zaštiti, uprkos tome što je omogućila napad koji ih je ubio“.
