Na proljećnom suncu Hamburga teretni brodovi od 200.000 tona, dugi gotovo 400 metara, natovareni kontejnerima iste težine usidreni su duž obale reke Elbe. Dizalice sporo istovaruju metalne kutije pune svega, od sirovina do hrane i elektronike, a u nekima i kokaina.
Između 2018. i 2023. zapljene kokaina porasle su za 750 odsto, čime se Njemačka profilisala kao još jedno veliko evropsko čvorište u sve većoj globalnoj trgovini. Međutim, taj priliv ne samo da pojačava zavisnost, već i podstiče korupciju u zemlji koja se smatra jednom od najmanje korumpiranih u svijetu.
“Svjedoci smo infiltracije u lučku infrastrukturu u Hamburgu, podmićivanja policajaca u zamjenu za informacije, a posljednjih mjeseci i državnog tužioca koji čeka suđenje zbog (navodnog) odavanja informacija mreži za šverc kokaina”, kaže Danijel Brombaher, direktor evropske kancelarije Globalne inicijative protiv transnacionalnog organizovanog kriminala.
Policija je 2021. godine u hamburškoj luci objavila najveću zapljenu kokaina u istoriji Evrope: 16 tona kokaina visoke čistoće skrivenog u 1.700 kanti glet mase, isporučenih iz Paragvaja. Glavni tužilac u tom slučaju našao se prošle nedjelje pred sudom, optužen da je primao platu od iste bande koju je trebalo da goni.
Muškarac, identifikovan kao Jašar G., optužen je da je odavao detalje istrage i upozoravao osumnjičene na predstojeća hapšenja u zamjenu za 5.000 eura mjesečno. Uhapšen je u oktobru nakon što je policija presrela šifrovanu komunikaciju bande. Kada je policija upala u mrežu nedugo nakon zapljene u Hamburgu, ključne mete su već bile pobjegle u Dubai. Jašar G. se tereti i za odavanje povjerljivih informacija drugim narkobandama. On poriče sve optužbe protiv njega.
Proizvodnja kokaina u Kolumbiji i njegova potrošnja u zapadnoj Evropi dostižu rekordne nivoe. Isto važi i za novac koji zarađuju evropske organizovane kriminalne mreže prodajom proizvoda koji po težini vrijedi više od platine. Kilogram kokaina u Kolumbiji košta oko 2.000 dolara, dok mu u Evropi cijena skače na prosječnih 40.000 dolara. Profit od tog ogromnog skoka u cijeni ne troši se samo na luksuzne automobile i vile, već i na podmićivanje radi olakšavanja narednih pošiljki, jer se pipci kriminalnih mreža šire po Holandiji, Belgiji, Švedskoj i Njemačkoj.
Umjesto da se fokusiraju isključivo na pripadnike kriminalnih mreža, istražitelji moraju pratiti dalje trag novca od kokaina ka advokatima, lokalnim političarima i finansijskim savjetnicima koji omogućavaju organizovani kriminal i profitiraju od njega
Hamburg, treća po veličini luka Evropske unije, jedna je od najčešćih meta narkobandi prema podacima Europola. Insajderi, poznati kao hafeninentejter (uključujući lučke i brodske radnike, čuvare i vozače kamiona), prenose drogu neopaženo. Dvojica radnika luke u Hamburgu nedavno su osuđena na zatvor zbog pomoći u švercu 480 kilograma kokaina iz Ekvadora i napada na kolegu koji je prijetio da će razotkriti plan.
Policija je pokrenula kampanju kako bi pomogla lučkim radnicima da se odupru pokušajima regrutovanja ili iznuđivanja, ali bezbjednosne snage luke u Hamburgu su se prošle godine osjećale toliko ugroženo da su zahtijevale automatsko oružje. U jednom incidentu belgijska policija je upozorila hamburšku luku da francuska narkobanda planira oružanu akciju kako bi vratila zaplijenjeni kokain.
Profit od kokaina, u međuvremenu, izliva se i na hamburške ulice. Karl, bivši izbacivač iz četvrti crvenih fenjera, kaže da je novac od kokaina postao sve vidljiviji u posljednjih pet godina. “Svaki vikend vidite sve više mladića u “ferarijima”, “lamborginijima” i SUV vozilima od 150.000 eura”, kaže on. “To nije novac od prostitucije, prevara ili kanabisa. To je novac od kokaina”.
Više slučajeva u Njemačkoj ukazalo je i na navodnu korupciju u policijskim redovima: policajac iz jugozapadne pokrajine Baden-Virtemberg uhapšen je ovog mjeseca pod sumnjom da je primao novac od italijanske mafije ‘Ndrangeta. Viši policijski zvaničnik iz Hanovera uhapšen je u januaru zbog sumnje da je primao mito od mreže trgovaca drogom. Inspektor iz jedinice za borbu protiv droge uhapšen je u novembru blizu Frankfurta zbog “pomaganja” dilerima, dok je jedan policajac u Bonu uhapšen u avgustu zbog sumnje da je prosljeđivao povjerljive informacije članovima holandsko-marokanske mafije, jedne od ključnih narkogrupa u Evropi.
“Kokainski bum koji smo gledali u Njemačkoj i EU posljednje decenije doveo je do neviđenog priliva gotovine u organizovani kriminal”, rekao je Brombaher. “Kriminalne grupe nikad nisu imale toliko početnog kapitala, niti tako snažan motiv da ulažu u mito kako bi obezbijedile kontinuitet trgovine”.
Uprava luke Hamburg saopštila je da se pitanjima bezbjednosti luke bavi hamburška policija. U izjavi, portparol policije naveo je: “Međunarodne organizovane kriminalne grupe često regrutuju zaposlene u lučkoj industriji kako bi podržale krijumčarenje kokaina iz Južne Amerike u Njemačku i Evropu preko luke Hamburg. Ovi takozvani unutrašnji lučki prestupnici’ igraju ključnu ulogu u ovakvom ilegalnom uvozu droge”.
Portparol je dodao da policija, zajedno sa carinom, lučkom upravom i privatnim sektorom, “ulaže značajne napore da se izbori s tim problemom”. “Do sada, slučajevi podmićenih policajaca u Hamburgu nisu dokazani u ovom kontekstu”.
Stručnjaci za organizovani kriminal upozoravaju da je prava priroda korupcije koju donose mreže trgovine drogom i dalje skrivena.
“Njemačka se teško suočava s problemom organizovanog kriminala i danas ga u velikoj mjeri poriče. Iznenadni priliv kokaina tek je počeo da čini problem vidljivim”, kaže Zora Hauzer, kriminološkinja sa Univerziteta u Kembridžu, čija je knjiga “Ekspanzija mafije” o usponu ‘Ndrangete u Njemačkoj, objavljena ovog mjeseca. “To je savršena oluja: spoj neusklađenog policijskog djelovanja, političkog nemara, slabih zakona posebno kada je riječ o pranju novca, i pretjerane zaštite podataka učinio je Njemačku rajem za kriminalne operacije”.
Žila kucavica organizovanog kriminala je kokain. Međutim, vlasti su beznadežno nadjačane. Uprkos svim naporima policije da suzbije trgovinu kokainom u Evropi, snabdijevanje je obilno i, za razliku od većine proizvoda, cijena je gotovo ista kao prije deset godina. Kada su Holanđani uložili 524 miliona eura u jačanje bezbjednosti luka, kao odgovor na talas mafijaških ubistava povezanih s trgovinom kokainom, bande su se jednostavno prebacile na luke u Francuskoj, Španiji, Portugalu, Skandinaviji i na Baltiku.
Zapljene kokaina u Hamburgu su opale 2024. godine, ali droga i dalje stiže u izobilju malim čamcima ka manjim lukama sjeverne Njemačke ili putem takozvanog “parazitskog šverca”, gdje se kokain pričvršćuje za spoljašnjost trupa teretnih brodova i preuzimaju ga ronioci u luci odredišta.
Međutim, hvatanje samih kriminalaca nije dovoljno, upozoravaju kriminolozi, i potraga za korupcijom mora ići dublje.
“Trgovina kokainom i prateće pranje novca u Njemačkoj mogu da funkcionišu u velikim razmjerama samo kroz korupciju državnih službenika i drugih posrednika. Ali fokus istražitelja je isključivo na počiniocima unutar kriminalnih mreža”, kaže Robin Hofman, stručnjak za organizovani kriminal sa Univerziteta u Mastrihtu. Umjesto toga, kaže Hofman, kao što je urađeno u Holandiji, trag novca od kokaina mora se pratiti dalje “ka advokatima, lokalnim političarima i finansijskim savjetnicima koji omogućavaju organizovani kriminal i profitiraju od njega”.
