Iako poslednjih dana skoro da nema razgovora koji ljude u Crnoj Gori nije vodio ka formiranju nove vlade, svi znamo da smo veoma daleko ne samo od finalizovanja dogovora nego i od početka pravih pregovora o tome kakva će biti struktura i ko će sve biti član te vlade. Neke napomene o izborima i o postizbornoj arhitektonici treba odmah evidentirati kao ključne u susret ovim važnim pregovorima.
Prva se tiče niske izlaznosti na izborima, koja nam sugeriše da je smanjivanje tenzija u društvu jedna od ključnih karakteristika nove, postđukanovićevske ere u crnogorskoj politici. Dok je Milo bio u punoj moći, svoju poziciju je u velikoj mjeri koristio da proizvodi tenzije što je vodilo tome da veliki broj građana izbore doživljava skoro pa kao pitanje života i smrti.
Upravo tim načinom su u poslednje dvije decenije produbljivane crnogorske podjele, koje su Mila najčešće vodile ka minimalnoj prednosti u Skupštini Crne Gore od jednog ili dva poslanika. Milo je bio zadovoljan, ali je društvo postajalo sve opterećnije tenzijama, koje su za posledicu imale da je Đukanovićev režim skoro polovinu svojih građana tretirao kao neprijatelje države.
Atmosferom koju smo u Crnoj Gori imali na dan parlamentarnh izbora ove godine podičile bi se i najdemokratskije države. I to je jedno od najvećih postignuća one velike pobjede od 30. avgusta 2020. godine. Budući da svi znamo da Milo suštinski i dalje vedri i oblači u DPS-u i budući da su njegovim razvlašćivanjem splasnule tenzije u društvu, Milovom DPS-u poslije ovih izbora slijedi status opozicione stranke u naredne četiri godine. To je jedna od važnih poruka građana Crne Gore.
Druga napomena tiče se daljeg snaženja tridesetoavgustovskih ideala u crnogorskoj politici. Stranke pobjednice 30. avgusta imale su 2020. godine samo jednog poslanika više od Mila i Milovih partnerskih stranaka. U novom skupštinskom sazivu koji će biti konstituisan na osnovu rezultata parlamentarnih izbora ove godine stranke koje vezujemo za ideale 30. avgusta imaće ubjedljivih 50 mandata.
To je očigledni signal da su građani Crne Gore zadovoljni usmjerenjem države nakon 30. avgusta. Kada se ovim brojevima doda i podatak da je Milov DPS po broju mandata skoro prepolovljen u odnosu na 2020. godine, jasno se zaključuje šta građani poručuju – poželjno je učvršćivanje savezništava na osnovu vrijednosti tridesetoavgustovske pobjede, a sve slabijem DPS-u je mjesto u opoziciji.
I treće – vrijeme je za stabilnu vladu. Najstabilniju moguću vladu činilo bi partnerstvo svih političkih stranaka koje baštine ideale od 30. avgusta i stranaka nacionalnih zajednica. Vladu koju bi činili ovi konstituenti podržavalo bi 60 poslanika u crnogorskoj skupštini. To bi bila ubjedljiva većina kakve u Crnoj Gori nije bilo od obnove nezavisnosti 2006. godine.
Takva vlada bi Pokretu Evropa sad omogućila i da izbjegne potencijalne ucjenjivačke poteze pojedinačnih formacija u vladi, jer snaga bilo koje od tih formacija pojedinačno ne bi bila dovoljna da se krene u uslovljavanje dominantnog aktera u vladi. U isto vrijeme uvođenjem u vladu političkih autoriteta iz Mandićeve i Kneževićeve partije ispravila bi se ona konstrukciona greška Vlade Zdravka Krivokapića kojom su upravo ove stranke nepravedno ostale bez predstavnika u prvoj postđukanovićevskoj vladi.
Ja zagovaram upravo ovakav pristup u formiranju buduće vlade zato što bi se tako išlo ka stabilnoj vladi koja bi mogla da računa da će pune četiri godine da koristi da dalje radi na unapređivanju uslova u kojima ljudi u Crnoj Gori žive. Naravno, politici u Crnoj Gori nikada nije falilo kombinacija i kombinatorike, pa je sigurno da se na raznim stranama kroje raznovrsni planovi i rađaju nade.
Ipak, sa stanovišta izborne volje građana, njihovog dobra i pune stabilnosti kao jedne od najpoželjnijih vrijednosti koja nam je u dužem periodu nedostajala, optimalna bi danas bila vlada koju bi podržali poslanici tridesetoavgustovskih partija i stranaka nacionalnih zajednica. Međusobice i nesporazumi kojih je bilo između pojedinih aktera koji bi sada mogli zajedno da rade ne bi trebalo da budu prepreka na ovom putu. Veoma bi doprinijelo opštem dobru da u pregovorima koji slijede prevlada um, a trice i kučine da se ostave za drugu priliku.
