Ulica privremenog naziva Breza 1 u istoimenom kolašinskom naselju, ukoliko odbornici Skupštine opštine (SO) Kolašin prihvate predlog, biće nazvana po slavnoj Kolašinskoj brigadi, formiranoj 1891. Riječ je o saobraćajnici uz kasarnu Breza, dužine oko 580 metara.
Kako piše u predlogu Programa podizanja spomen-obilježja, inicijativu je pokrenuo odbornik pokreta Zajedno gradimo Kolašin Matija Bulatović , a podržao je Savjet za davanje predloga naziva naselja, ulica i trgova.
Kolašinska brigada Vojske Kraljevine Crne Gore bila je vojna jedinica formirana kao nasljednica VI brigade (Moračko-vasojevićke), a djelovala je do kapitulacije 1916. Moračko-vasojevićka brigada tada je podijeljena, pa je šest njenih bataljona formiralo Kolašinsku brigadu, a pet Vasojevićku. U Državnom kalendaru Knjaževine Crne Gore iz 1907. godine, Kolašinska brigada je upisana kao X pješadijska brigada.
Brigada je učestvovala u Prvom i Drugom balkanskom ratu, kao i u Prvom svjetskom ratu.
“Vrhunac borbenog djelovanja brigade bile su operacije Crnogorske sandžačke vojske od 1914. do 1916. godine. U sadejstvu sa ostalim jedinicama crnogorske vojske, u tom periodu brigada je izvodila borbena dejstva u okolini Sarajeva, Glasinaca, Višegrada i Ivanjice, na planini Javor. Njeno impresivno djelovanje kulminiralo je tokom bitke na Mojkovcu, gdje su pripadnici te jedinice primili najveći udar neprijatelja i iznijeli najveći teret tog podviga. Važno je istaći da je najveći dio sastava brigade bio popunjen ljudstvom iz Kolašina, zemljoradnicima, činovnicima, zanatlijama, uz određeni broj školovanih oficira, od kojih je veliki broj takođe bio sa područja Kolašina”, piše u predlogu.
Brigada se sastojala od šest bataljona: Rovačkog, Donjomoračkog, Gornjomoračkog, Kolašinskog, Lipovskog i Poljskog. Komandanti su bili brigadiri: Todor Miljanov Vuković , Miro Pavićev Vlahović , Jovan-Jovo S. Martinović , Dragiša Perkov Medenica i Miloš Dragišin Medenica .
U naselju Breza, podsjeća predlagač, nalazi se jedna od najstarijih kasarni u Crnoj Gori. U njoj se, tokom bitke na Mojkovcu, nalazila vojna bolnica, a u jednom periodu i komanda crnogorske Sandžačke vojske. Kasarna “Breza” bila je matična kasarna Kolašinske brigade.
Kroz nazivanje ulice po Kolašinskoj brigadi, odaće se i počast suprugama, majkama i sestrama iz tzv. “ženske komore”. Preko ovog, manje poznatog, ali u ratovima tradicionalnog vida angažmana crnogorskih žena, vojnici na prvim borbenim linijama dobijali su prijeko potrebnu hranu, u skladu sa skromnim mogućnostima tadašnjih domaćinstava. U mnogim ratovima, to je bila jedina logistika borcima na frontu.
Veliki broj ulica u Kolašinu trenutno nosi samo numeričke oznake uz naziv naselja u kojem se nalaze. Tu praksu, kako se sugeriše u Programu podizanja spomen-obilježja, trebalo bi mijenjati, “jer Kolašin, kao grad istorije i kulture, mora da uzdiže kulturnu svijest ljudi koji tu žive i dolaze”.
