U Crnoj Gori, politički lideri često optužuju protivnike za širenje mržnje, dok istovremeno koriste identične retoričke strategije za diskreditaciju neistomišljenika, pokazala je analiza Udruženja za odgovorni i održivi razvoj (UZOR) pod nazivom “Građanska država sa huškačkom retorikom“.
Zbog nerazumijevanje standarda dobre argumentacije u javnom prostoru, politika često dobija negativan prizvuk, pa se percipira kao sfera u kojoj dominiraju neiskrenost i dvostruki aršini, kazala je Maja Nikolić, programska menadžerka ove nevladine organizacije (NVO).
„A da razlike u društvu samo deklarativno doživljavamo kao bogatstvo, potvrđuju i izjave da je crnogorska nacija vještačka tvorevina – koje dolaze iz tvrdokornog pro-srpskog političkog miljea. Prema ovom shvatanju, srpska nacionalna pripadnost smatra se prirodnom i normalnom za stanovnike Crne Gore, dok se crnogorski nacionalizam posmatra kao kasniji izum, rezultat djelovanja političkih elita koje su, navodno, iskrivile izvorno stanje u kojem je većinsko stanovništvo bilo srpske nacionalnosti. Neki od izraza koji se koriste u okviru ove retorike su ‘Dukljanin’, ‘Montenegrin’ i ‘Milogorac'“, ističe Nikolić u saopštenju dostavljenom medijima.
S druge strane u okviru političke imaginacije procrnogorskih snaga, dodaje ona, Srbi se često prikazuju kao grupa koja nije odana državi, pa se pripadnost srpskoj naciji, u tom kontekstu, automatski povezuje s etiketom izdajnika ili petokolonaša. Kroz takvu retoriku, zahtjevi za afirmaciju srpskog nacionalnog identiteta tumače se kao pokušaj da se oslabi ili ugrozi državnost Crne Gore, smatra Nikolić.
„Hrvatski narod i njena Vlada dugo vremena nijesu bili u fokusu crnogorske javnosti. Međutim, nakon usvajanja ‘Rezolucije o genocidu u logorima Jasenovac, Dachau i Mauthausen’, kao i uslijed dodatnih zatezanja u odnosima između Crne Gore i Hrvatske, sve češće se javlja štetan i polarizujući javni govor koji se tiče Hrvatske ali i Hrvata/ica. U tom kontekstu, sve je vidljivije, kako otvoreno, tako i prikriveno, poistovjećivanje, odnosno pravljenje paralela između savremene hrvatske Vlade i nekadašnjeg fašističkog režima NDH.
U tom okviru, muslimanski i bošnjački politički akteri, često se percipiraju kroz sumnjičavu prizmu potencijalnog vjerskog fanatizma, gdje se njihovi potezi tumače kao pokušaji islamizacije društva, ugrožavanja sekularnih vrijednosti i podrivanja građanskog poretka“, navodi se u saopštenju.
Još od rata na Kosovu, u crnogorskom političkom prostoru prisutan je narativ koji albansku manjinu prikazuje kao grupu koja aktivno podriva suverenitet i stabilnost Crne Gore, ukazala je Nikolić.
Prema ovom narativu, Albanci širom Balkana navodno djeluju u skladu sa jedinstvenim, dugoročnim planom stvaranja „Velike Albanije“, odnosno teritorijalnog širenja države Albanije, dodaje ona.
„U crnogorskom javnom diskursu često je prisutna ideja da nevladine organizacije predstavljaju produženu ruku stranog uticaja, čiji je cilj da oslabe suverenitet države. Pošto se NVO sektor u velikoj mjeri finansira kroz međunarodne donacije, širi se narativ da te organizacije ne potiču iz naroda, nijesu organske i ne djeluju u skladu sa njihovim interesima, već funkcionišu kao najamnici koji sprovode agendu stranih ambasada“, kazala je Nikolić.
Ona je istakla da je lako zaključiti da umjesto kvalitetne razmjene argumenata, u javnom prostoru dominira etiketiranje i moralno svrstavanje, zbog čega je potrebno aktivno raditi na unapređenju medijske pismenosti i normativnoj reformi javnog diskursa.
„Takođe, u narednom periodu moramo ojačati institucionalne mehanizme za prepoznavanje i suzbijanje govora mržnje, kako bi očuvali slobodu izražavanja i političkog neslaganja kao osnovne demokratske vrijednosti“, zaključila je Nikolić.
