Broj zaposlenih u opštinama i njihovim javnim ustanovama i preduzećima dostigao skoro 16.000 na određeno i neodređeno vrijeme. Cifra za zaposlene nije konačna jer nema podataka za ugovore o djelu
Uprkos rastu ukupnih prihoda za više od 100 miliona eura u odnosu na prethodnu godinu, crnogorske opštine su kraj 2024. godine dočekale sa budžetskim deficitom, naglim skokom potrošnje, rekordnim iznosima neizmirenih obaveza, te ozbiljnim rastom poreskog duga, pokazuje Izvještaj Ministarstva finansija o stanju javnih finansija na lokalnom nivou.
Iako su sve opštine, njih 25, ukupno prihodovale 593,76 miliona eura, što je 107,5 miliona više nego 2023, rashodi su dostigli 452 miliona što je 93 miliona više nego na kraju 2023, a godina je zaključena sa deficitom od 2,04 miliona eura i neizmirenim obavezama od 68 miliona. Istovremeno, dug po kreditima iznosio je 96,17 miliona, poreski dug premašio je 122 miliona eura i porastao je na godišnjem nivou za 41 milion, dok su izdaci za bruto zarade porasli za više od 7,7 miliona eura.
Broj zaposlenih u opštinama i njihovim javnim ustanovama i preduzećima dostigao je gotovo 16.000. Cifra za zaposlene nije konačna jer nema podataka za ugovore o djelu, već se ovi podaci odnose na one koji su zaposleni na neodređeno i određeno vrijeme.
U strukturi prihoda dominiraju tekući prihodi (porezi, takse, naknade i ostali tekući prihodi) koji su bili 368,86 miliona eura, slijede primici od otplate kredita i sredstva prenesena iz prethodne godine 126,04 miliona eura, donacije i transferi 91,16 miliona eura, primici od prodaje imovine 5,85 miliona eura, pozajmice i krediti 1,85 miliona eura.
Ovi podaci pokazuju da su pored osnovnih prihoda od poreza, taksi i naknada, značajan dio lokalnog budžeta opštine finansirale novcem prenesenim iz prethodne godine i transferima iz drugih izvora.
Ministarstvo finansija je pojasnilo da je u odnosu na 2023. godinu, najveće povećanje evidentno je kod novca koji je prenesen iz prethodne godine i riječ je o sumi od 45,53 miliona eura.
“Prenesena sredstva se najvećim dijelom odnose na sredstva koja su namijenjena za realizaciju kapitalnih projekata. Osim navedenog, značajno su povećani prihodi od poreza na dohodak fizičkih lica i to za 18,37 miliona eura”, navodi Ministarstvo finansija.
Iz ovog Vladinog resora su pojasnili da su izmjene Zakona o finansiranju lokalne samouprave koje su stupile na snagu dovele do smanjenja prihoda opština iz južnog i centralnog regiona, jer je dio novca preusmjeren sjevernim opštinama, kao i opštinama Tuzi i Zeta, u vidu državnih transfera (dotacije). Prema podacima Ministarstva finansija dotacije opštinama u 2024. godini su ostvarene u iznosu od 17,26 miliona eura.
Izdaci budžeta svih opština u 2024. godini iznosili su 452,09 miliona eura i u odnosu na 2023. godinu povećani su za 93,42 miliona eura. Prema podacima iz finansijskog izvještaja, ukupni tekući izdaci lokalnih samouprava u 2024. godini iznosili su 253,63 miliona eura, što je povećanje od 41,51 milion u odnosu na 2023. godinu.
Najveći rast u okviru tekuće potrošnje zabilježen je kod transfera institucijama, pojedincima, nevladinim organizacijama i javnom sektoru, koji su povećani za 28,20 miliona eura i iznosili su 116,25 miliona. Takođe, izdaci za bruto zarade i doprinose na teret poslodavca porasli su za 7,71 milion eura i dostigli su cifru od 79,82 miliona. Ova dva segmenta značajno su doprinijela ukupnom rastu tekuće potrošnje u 2024. godini.
Istovremeno, evidentiran je i rast kapitalnih izdataka, koji su u poređenju sa 2023. godinom povećani za 47,13 miliona eura i dostigli su cifru od 145,7 miliona. Ovo povećanje, kako navodi Ministarstvo finansija, rezultat je pojačanih investicionih aktivnosti i veće realizacije planiranih kapitalnih projekata u pojedinim opštinama.
Ukupne neizmirene obaveze lokalnih samouprava na dan 31. decembar 2024. godine iznosile su 68,41 milion eura, pokazuju podaci koje su opštine dostavile Ministarstvu finansija. U poređenju sa istim datumom prethodne godine, obaveze su smanjene za 4,72 miliona eura, a prema navodima iz izvještaja, najveći dio tog smanjenja odnosi se na obaveze po osnovu pozajmica i kredita.
“U strukturi neizmirenih obaveza najveće učešće imaju neizmirene obaveze po pozajmicama i kreditima i po osnovu otplate dugova koje se najvećim dijelom odnose na neizmirene obaveze prema državi po osnovu transfernih zajmova. Značajan dio neizmirenih obaveza se odnosi na neplaćene obaveze po osnovu poreza i doprinosa na zarade zaposlenih”, navode iz Ministarstva finansija.
Zbirni podaci pokazuju da je najveći iznos neizmirenih obaveza zabilježen opštinama Budva (15,23 miliona), Herceg Novi (10,86 miliona), Ulcinj (10,27 miliona), Cetinje (8,41 milion) Bar (8,48 miliona), Rožaje (5,71 milion eura)… S druge strane, neke opštine, poput Andrijevice, Gusinja, Tuzi i Zete, na kraju 2024. nijesu imale registrovane neizmirene obaveze. Prema strukturi, najveći dio neizmirenih obaveza se odnosi na obaveze po osnovu kredita i pozajmica (17,36 miliona), obaveze po osnovu otplate dugova (26,26 miliona) i obaveze za tekuće rashode, uključujući zarade i doprinose (20,37 miliona). Ukupno, prema podacima iz izvještaja čak 14 opština imalo je neizmirene obaveze iznad milion eura milion eura, dok je njih sedam imalo manje od 100.000 eura neizmirenih obaveza.
15.984 je bilo zaposlenih u opštinama na kraju 2024. godine i ta cifra je približno na istom nivou sa kraja decembra 2023. godine, kada je po podacima Ministarstva finansija u opštinama radilo 15.869 zaposlenih
Poreski dug opština, njihovih javnih ustanova i preduzeća po osnovu poreza i doprinosa na zarade zaposlenih iznosio je 122,3 miliona eura, pokazuju podaci iz zvaničnog izvještaja Ministarstva finansija. Od tog iznosa 63,99 miliona eura odnosi se na tekući dug, 49,24 miliona eura na reprogram iz 2015. godine, dok je 9,06 miliona eura iz reprograma iz 2022. godine. Na kraju 2023. godine poreski dug opština, njihovih javnih ustanova i preduzeća po osnovu poreza i doprinosa na zarade zaposlenih je bio 81,31 milion eura.
Najveći ukupni poreski dugovi, koji uključuju i dug javnih ustanova i firmi u vlasništvu opština, zabilježeni su u: Cetinju – 21,23 miliona eura, Beranama – 18,80 miliona eura, Nikšiću – 14,71 milion eura, Ulcinju – 12,70 miliona eura, Pljevljima – 12,10 miliona eura, Bijelom Polju – 11,24 miliona eura, Rožajama – 11,06 miliona eura… Značajan dug imaju i opštine Plav (3,77 miliona), Podgorica (4,80 miliona) i Danilovgrad (4,46 miliona).
Od ukupnog duga, više od 58 miliona eura potiče iz prethodnih reprograma – najviše iz 2015. godine, što ukazuje na višegodišnje neplaćanje obaveza. Prema podacima Ministarstva, dio tog reprograma već je ponovo dospio, pa se za 2015.
Najveći poreski dug zabilježen je u: Cetinju – 21,23 miliona, Beranama – 18,80 miliona, Nikšiću – 14,71 milion, Ulcinju – 12,70 miliona, Pljevljima – 12,10 miliona, Bijelom Polju – 11,24 miliona, Rožajama – 11,06 miliona …
Lokalne samouprave u Crnoj Gori, uključujući opštinske uprave, javne ustanove i privredna društva u njihovom vlasništvu, imale su na kraju 2024. godine ukupno 15.984 zaposlena, pokazuju podaci iz izvještaja koji su opštine dostavile Ministarstvu finansija. Zaposleni su razvrstani u tri kategorije: opštinske uprave – 5.463 zaposlena, javne ustanove i turističke organizacije – 2.031 zaposleni, privredna društva (komunalna i druga preduzeća) – 8.490 zaposlenih
Najveći broj zaposlenih ima Glavni grad Podgorica, sa ukupno 3.936 radnika, slijede Budva – 1.455 zaposlenih, Nikšić – 1.216
Herceg Novi – 1.066 i Bar – 1.032. Značajan broj zaposlenih bilježe i Pljevlja – 785, Bijelo Polje – 693, Kotor – 719 Berane – 781
Na drugom kraju skale nalaze se opštine sa najmanje radne snage Petnjica – 73 zaposlena, Šavnik – 88, Žabljak – 145, Zeta – 125 i Gusinje – 129. U ovim opštinama dominiraju zaposleni u samim lokalnim upravama, dok je broj zaposlenih u javnim preduzećima i ustanovama srazmjerno mali.
Ukupni dug po kreditima koje su uzimale opštine na kraju prošle godine iznosio je 96,17 miliona eura. Od ukupnog iznosa 33,56 miliona odnosi se na domaći dug, a 62,62 miliona eura na ino-kredite.
Na kraju 2023. godine kreditna zaduženja su bila 107,78 miliona eura.
Najveće obaveze po osnovu kredita, kako se vidi iz izvještaja, imaju Budva – 24,52 miliona, Nikšić – 17,37 miliona, Podgorica – 17,69 miliona, Cetinje – 5,05 miliona, Tivat – 4,98 miliona, Bijelo Polje – 4,43 miliona.
Prema izvještaju, opštine Mojkovac, Petnjica, Šavnik, Zeta, Tuzi i Žabljak nijesu kreditno zadužene.
Na osnovu podataka Ministarstva finansija, ukupan dug po osnovu uzetih pozajmica iz Egalizacionog fonda na kraju decembra 2024. godine iznosio je 300 hiljda eura. Ove pozajmice koristile su dvije opštine – Danilovgrad 260 hiljada i Gusinje 40 miliona eura.
