Specijalni izaslanik EU za odnose Beograda i Prištine Miroslav Lajčak je izjavio da su osnivanje Zajednice srpskih opština i primjena Ohridskog sporazuma uslov za „članstvo Prištine u međunarodnim organizacijama, ali i nastavak puta ka Evropskoj uniji“.
Lajčak je u intervjuu za prištinski list „Nacionale“ naveo da premijer privremenih prištinskih institucija Aljbin Kurti nije htio da stavi ni inicijale, niti da formalno pošalje Osnovni sporazum Ujedinjenim nacijama i dodaje da su Osnovni sporazum i njegova primjena ostali blokirani od strane Prištine, koja bi, prema njegovim riječima, „trebalo da napravi samo mali korak“.
On ističe da blokiranjem formiranja Zajednice srpskih opština, Priština krši obaveze prema EU.
„Osnivanje ZSO treba posmatrati i u kontekstu ambicija Kosova da se pridruži međunarodnim organizacijama. Ove organizacije, posebno one koje se bave zaštitom i unapređenjem vladavine prava, pridaju veliki značaj ispunjavanju obaveza svojih članova prema međunarodnom pravu“, rekao je Lajčak.
Kada su u pitanju pregovori u Briselu i odbijanje glavnog pregovarača Besnika Bisljimija da ode na razgovore, Lajčak je kazao da se ispostavilo da trenutno ima više pitanja nego odgovora.
„Diskusija će morati da se nastavi, čak i na političkom nivou. Da podsjetim da je Evropska unija obaviještena o uredbi Centralne banke Kosova. U isto vrijeme, bili smo vrlo jasni da posledice uredbe ozbiljno utiču na populaciju kosovskih Srba i druge zajednice širom Kosova, posebno na finansijsku podršku koju dobijaju od Srbije. Nedostatak prethodnih konsultacija i komunikacije znači da trenutno ne postoje alternative, što posebno negativno utiče na škole i bolnice. Zato smo ove nedelje organizovali sastanak u Briselu – da bismo se pozabavili zabrinutošću međunarodne zajednice i tražili rješenja. EU i države članice zatražile su da se to riješi u okviru Dijaloga, jer je dijalog jedina platforma za pronalaženje sveobuhvatnih i održivih pregovaračkih rešenja za pitanja između Kosova i Srbije“, naglasio je Lajčak.
Ističe da je dosledan stav EU, koji je takođe više puta javno izražen, da je Ohridski sporazum u cjelini obavezujući i da je njegova implementacija sastavni dio evropskog puta za „obje strane“.
„Bez postizanja napretka, a to znači implementaciju svih dijaloških sporazuma i konstruktivan angažman, u dobroj vjeri i u duhu kompromisa i pomirenja u dijalogu, biće vrlo malo napretka u njihovoj agendi evropskih integracija. U stvari, to znači da Priština i Beograda rizikuju da zaostanu, dok ostatak regiona ide naprijed. Proširenje EU je ponovo velika tema u EU zahvaljujući Ukrajini i EU je veoma ozbiljna po tom pitanju. Ali svi znamo da prozori mogućnosti nikada ne traju vječno i da se proširenje neće desiti automatski za Kosovo i Srbiju bez napretka u dijalogu“, poručio je Specijalni izaslanik EU.
Dodaje da u skladu sa izjavom visokog predstavnika od 3. juna u ime EU, Brisel sprovodi mjere protiv Prištine zbog izostanka odlučnih akcija za deeskalaciju tenzija na severu Kosova i Metohije i naglašava da je jedna od opcija koja bi se svakako smatrala pozitivnim signalom mogućnost novih brzih lokalnih izbora na sjeveru, a kako navodi, najbrži put je i dalje je ostavka aktuelnih predsednika opština.
Na pitanje da prokomentariše navode da su Kurti i Vučić u žestokim svađama tokom sastanaka, Lajčak kaže da postoje trenuci kada je situacija „veoma vruća“.
„Naravno, i predsjednik Vučić i premijer Kurti ne vide stvari isto, ali su direktno razgovarali jedni sa drugima i obrazložili svoje stavove. Od prošlogodišnjih incidenata i kriza koje su u toku, atmosfera se, nažalost, ponovo pogoršala, što ne pomaže normalizaciji. Podrazumijeva se da je nemoguće razgovarati o osjetljivim pitanjima normalizacije u atmosferi stalne konfrontacije“, navodi Lajčak.
Upitan o tome „kako objašnjava“ Rezoluciju 1244 kao referencu u Preambuli sporazuma o ZSO, kao i „arbitražnu komisiju“ koje su primljene sa velikom zabrinutošću u Prištini, Lajčak odgovara:
„Svaki sporazum je zasnovan na kompromisima i u najvećoj mogućoj mjeri poštuje crvene linije svake strane. Nacrt Evropskog statuta odražava ovaj uravnotežen pristup. S jedne strane, ona je snažno podržana u zakonskom i stoga ustavnom okviru Kosova. S druge strane, to se odnosi na Rezoluciju 1244 SB UN, koja je i dalje na snazi, kao formalni izraz mišljenja ili volje organa Ujedinjenih nacija.“
