U Republici Srpskoj je sve spremno za sjutrašnje obilježavanje 9. januara, Dana Republike, a proslava počinje danas popodne Svečanom akademijom i prijemom, uz prisustvo velikog broja zvanica iz javnog, društvenog i političkog života Srpske, BiH, Srbije i ambasadora pojedinih zemalja.
Dan Republike Srpske, 32 godina od njegovog proglašenja, obilježava se u atmosferi najvećih pritisaka do sada i otvorenih prijetnji visokog predstavnika u BiH Kristijana Šmita, koji u Republici Srpskoj nije priznat jer njegovo imenovanje nije potvrđeno u Savjetu bezbjednosti UN kako je to predviđeno Dejtonskim mirovnim sporazumom, dijela međunarodne zajednice i zvaničnika Federacije BiH, koji ovaj svečani praznik za Srpsku doživljavaju neustavnim, prenosi Tanjug.
Republika Srpska je nastala 9. januara 1992. godine u Sarajevu kao Republika srpskog naroda u BiH odlukom tadašnje Skupštine srpskog naroda u BiH. Republika Srpska svoj prvi Ustav dobila je 28. februara 1992. godine pod nazivom Ustav Srpske Republike BiH. Ustavni sud BiH, koji čine i tri inostrane sudije, jeste neustavnim proglasio Dan Republike Srpske, s tim da prema toj odluci nije sporno da Srpska ima svoj dan, ali je sporno da to bude 9. januar, kada, inače, Srpska pravoslavna crkva obilježava Svetog Stefana, podsjeća Tanjug.
Komentarišući pritiske i osporavanja proslave, predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik poručio je prošle sedmice da je 9. januar Dan Republike i da to ne može da bude nijedan drugi dan.
„Ne može neko sa strane doći i nama reći šta ćemo obilježavati. To je isto kao kad bi neko došao i nama rekao da 7. januar nije Božić – tako mi to gledamo“, rekao je tada Dodik novinarima u Banjaluci.
On je podsjetio da je Republika Srpska nastala 9. januara 1992. godine, a da su kasnije strane i bošnjačke sudije u Ustavnom sudu BiH okarakterisale da taj datum „nekog vrijeđa, iako ne vrijeđa nikoga“.
„Odreći se tog dana, jednako je odreći se sebe, svoje istorije, pogaziti sve, prihvatiti da ste spremni da slušate diktat muslimana i stranaca i na taj način mijenjate svoj karakter i obilježje, a to nije moguće“, naveo je Dodik.
Naglasio je da su Srbi 9. januara 1992. godine „donijeli odluku istorijskog karaktera koju su potvrdili na referendumu na kojem su jasno rekli da je 9. januar Dan Republike“.
„Ne postoji sila koja bi to mogla da zabrani“, poručio je Dodik.
Osporavanje 9. januara, Dana Republike Srpske u Federaciji BiH i dijelu međunarodne zajednice ide dotle da su u subotu, na Badnji dan, u Sarajevu održani protesti grupe ljudi koji su, kako su naveli, tražili „da se transparentno odgovori raspoloživim snagama odbrane države“.
Protestu je prethodilo upozorenje Kristijana Šmita da je nepoštovanje odluka Ustavnog suda BiH krivično djelo prema Krivičnom zakonu BiH i pozvao Policiju i Tužilaštvo BiH da u tom smislu preduzmu korake.
Ministar odbrane u Savjetu ministara BiH Zukan Helez najavio je da će svi pripadnici Oružanih snaga BiH i Ministarstva odbrane BiH, ako budu prisustvovali obiljeležavanju Dana Republike Srpske biti sankcionisani. Helez je upravo za danas najavio i letove američkih aviona iznad BiH u okviru, kako je rekao, dijela programa obuke pripadnika Oružanih snaga BiH od partnera iz SAD.
Institucije, zvaničnici i građani Republike Srpske i ove godine će rođendan Republike obeležiti nizom manifestacija, svečano i dostojanstveno. Centralni događaj povodom proslave Dana Republike biće 9. januara, za kada je predviđen svečani defile ulicama Banjaluke. U svečanom defileu učestvovaće više od 900 pripadnika MUP-a Republike Srpske, podijeljenih u ešalone. Ono što je novina jeste da će prvi put u defileu, zajedno sa starijim kolegama, učestvovati i kadeti Srednje škole unutrašnjih poslova. Pored njih, ulicama Banjaluke će prodefilovati i predstavnici više institucija Republike Srpske, kao i civilnog sektora.
Predviđena je dodjela odlikovanja i polaganje vijenaca i cvijeća na Spomenik palim borcima Vojske Srpske, Spomenik borcima NOR-a, Spomen-kosturnici, Spomeniku banjalučkim bebama i na spomen-obilježju bivšem predsjedniku Republike Srpske Milanu Jeliću.
U večernjim satima na centralnom banjalučkom Trgu Krajina biće upriličen koncert na kojem će nastupiti Danica Crnogorčević, koja će tom prilikom premijerno izvesti pjesmu „Za život Srpske“, a zatim i „Pukni zoro“ zajedno sa Policijskim orkestrom MUP-a Republike Srpske. Na nebu iznad Banjaluke najavljen je „dron spektakl“, koji će biti priređen pomoću tehnologije video-mapiranja uz pomoć 200 ovih letilica.
Osim u Banjaluci, Dan Republike Srpske biće svečano obeležen i u svim gradovima i opštinama Srpska, kao i u Brčko distriktu, navodi Tanjug.
